Nghiêm trọng nhất là vụ sập giàn giáo làm ít nhất 14 người chết và hàng chục người bị thương tại cảng Sơn Dương (dự án Formosa, Khu kinh tế Vũng Áng, Kỳ Anh, Hà Tĩnh), ngày 25/3/2015.
Mới nhất là vụ sập giàn giáo làm 3 công nhân thiệt mạng, 4 người bị thương, tại công trình cao ốc 17 tầng thuộc Khu phức hợp Nam Sài Gòn (đường Nguyễn Văn Linh, Q.7, TP.HCM), ngày 10/7/2015 . Tại công trình này, nguyên nhân vụ sập giàn giáo vẫn phải chờ kết quả giám định kỹ thuật từ cơ quan chuyên môn.
Theo giới chuyên môn, tuy rằng những năm gần đây, việc sử dụng giàn giáo chất lượng tốt tại công trình cao ốc đang được chủ đầu tư, nhà thầu quan tâm, nhưng nhìn vào các sự cố, có thể thấy chất lượng thi công giàn giáo vẫn còn nhiều bất cập.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự cố sập giàn giáo, trong đó có yếu tố công tác thiết kế, lắp đặt và khai thác sử dụng giàn giáo không đảm bảo an toàn. Cụ thể như giàn giáo không được tính toán, thiết kế theo qui định. Vật liệu chế tạo giàn giáo không đúng quy cách. Việc lắp đặt giàn giáo chủ yếu theo kinh nghiệm, không kiểm tra chặt chẽ. Việc chất tải trên giàn giáo không đúng theo quy trình hoặc vượt tải trọng cho phép trong quá trình thi công...
Do đó, để ngăn ngừa các khả năng xảy ra sự cố công trình từ giàn giáo thì việc tuân thủ các yêu cầu về an toàn từ khâu thiết kế, lắp đặt đến sử dụng công nghệ cao là chưa đủ, mà việc giáo dục ý thức giữ an toàn và tuân thủ quy định trên các công trình cho đội ngũ công nhân là điều vô cùng quan trọng.
Bảo đảm an toàn thi công giàn giáo
Vấn đề đảm bảo an toàn thi công xây dựng đã được các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Xây dựng quan tâm. Nhằm chấn chỉnh tình trạng mất an toàn thi công giàn giáo, ngăn ngừa khả năng xảy ra sự cố và hạn chế tai nạn lao động, nhằm đảm bảo chất lượng các công trình xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ban hành Chỉ thị 03/ CT-BXD ngày 11/11/2013 về việc tăng cường quản lý chất lượng đảm bảo an toàn hệ thống giàn giáo sử dụng trong thi công xây dựng công trình.
Theo đó, Bộ Xây dựng yêu cầu các chủ đầu tư, nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình và các nhà thầu thi công xây dựng thực hiện tốt công tác thiết kế, tính toán kết cấu giàn giáo theo đúng quy định tại quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam; lắp đặt và khai thác, sử dụng giàn giáo tuân thủ thiết kế. Chỉ sử dụng những giàn giáo được chế tạo đảm bảo chất lượng, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật quy định. Thường xuyên kiểm tra an toàn của giàn giáo và huấn luyện cho các cán bộ kỹ thuật và công nhân trực tiếp tham gia lắp dựng, tháo dỡ giàn giáo.
Chỉ thị cũng yêu cầu trách nhiệm cụ thể với chủ đầu tư xây dựng công trình và trách nhiệm quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước. Trong đó, Sở Xây dựng và các Sở có quản lý công trình xây dựng chuyên ngành của các địa phương tăng cường công tác kiểm tra và yêu cầu tạm dừng thi công, xử lý nghiêm các chủ đầu tư và các nhà thầu xây dựng vi phạm các qui định làm mất an toàn của giàn giáo; báo cáo về Bộ Xây dựng thông tin nhà thầu vi phạm nghiêm trọng, để xảy ra sự cố do không tuân thủ các qui định về đảm bảo an toàn của giàn giáo trên địa bàn.
Cục Giám định Nhà nước về Chất lượng công trình xây dựng có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan kiểm tra thực hiện chỉ thị này… Nhìn lại các sự cố xảy ra khi thi công, lắp đặt giàn giáo, nhiều nhà thầu, đơn vị thi công đã đứng gia nhận trách nhiệm và bồi thường thiệt hại cho người lao động đồng thời, có biện pháp khắc phục hậu quả sự cố. Nhưng đây mới chỉ là giải pháp trước mắt, còn về lâu dài, nhà thầu và đơn vị thi công, đơn vị giám sát cần đặc biệt quan tâm đến công tác an toàn thi công giàn giáo, nâng cao ý thức của người lao động… để từ đó, giảm thiểu được tối đa sự cố đáng tiếc xảy ra.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết, trước một số vụ việc mất an toàn trong thi công xây dựng gần đây, Bộ Xây dựng cũng đã yêu cầu các cơ quan chức năng của Bộ nghiên cứu, bổ sung các quy định chi tiết về bảo đảm an toàn thi công xây dựng trong các văn bản hướng dẫn Luật Xây dựng năm 2014.
